L'Onde

Nacera Belaza werd geboren in Algerije en verhuisde naar Frankrijk toen ze vijf was. Daar studeerde ze literatuur alvorens zich te verdiepen in dans en choreografie. Na haar studies in literatuur richtte ze in 1989 een eigen dansgezelschap op waarmee ze snel internationale bekendheid verwierf. Belaza werd in 2015 benoemd tot Chevalier de l'Ordre des Arts et des Lettres. In 2008 werd de voorstelling Le Cri bekroond met de Prijs van het Syndicat de la Critique. In 2017 werd haar werk ook door de SACD erkend met de Prix Chorégraphe. De compagnie heeft sinds 2017 het statuut van CERNI (Compagnie et Ensemble à Rayonnement National et International). Haar werken worden regelmatig gepresenteerd in Europa, Afrika, Azië en Noord-Amerika.

Algerijnse rituele dans

Als autodidact begon Belaza met dansen vanuit een diepgewortelde behoefte om de complexiteit en uniciteit van haar dubbele culturele identiteit uit te drukken. Bij die zoektocht vond ze al vanaf het prille begin van haar carrière inspiratie in rituelen en spiritualiteit. Vele jaren later wordt duidelijk dat deze concepten als een rode draad door haar gehele oeuvre lopen. In L’Onde zoomt de Frans-Algerijnse choreografe voor het eerst echt in op de rituelen en traditionele dansvormen die haar al jarenlang prikkelen. In het kader van L’Onde dook Belaza in archieven over Algerijnse rituele dansen en dompelde zich onder in een uitgebreide verzameling van video's, geluidsopnames, muziek, liederen en geschriften. Hierbij stelde ze zichzelf de vraag: "Wat gebeurt er tijdens die minimale rituele beweging dat je er zo’n vol gevoel van krijgt?" In haar onderzoek ontdekte Belaza een kracht die voortkomt uit de innerlijke staat die bereikt kan worden wanneer men zich overgeeft aan beweging. Een kracht waarvan ze aangeeft dat die verloren lijkt te zijn gegaan sinds we dans ook op een podium presenteren. Belaza legt uit dat rituele dansen zo hypnotiserend zijn omdat ze een innerlijke beleving tonen. "De dansbewegingen die daarmee gepaard gaan, bereiken daardoor de essentie van een beweging die tot in het oneindige kan doorgaan. Het is geen gedanste beweging, het is werkelijk een toestand."

Donker en toch oogverblindend

In L’Onde versmelten de lichamen van vijf dansers met muziek en licht, of eerder de afwezigheid daarvan. De scène is op veel momenten pikdonker. Opvallend is een meticuleus ontwerp van licht en duisternis die alle zintuigen aanscherpt. In L'Onde is wat in de duisternis verdwijnt even belangrijk als wat zichtbaar blijft. Dat geldt niet alleen voor de scenografie maar ook voor de inhoud van de voorstelling. Belaza beoogt om lichamen te tonen als uitingen van wat er innerlijk leeft en vibreert. In het repetitieproces liet ze daarom veel plaats voor alles wat aan dansers ontglipt terwijl ze net niet in actie zijn of een beweging aanleren. Volgens Belaza vergde dat van haar dansers een nieuwe verhouding tot dansen: "Je kan veel vragen van dansers want ze zijn erg gedisciplineerd, maar als het op loslaten aankomt, draai je alle actiemechanismen om.” Ze vat de choreografie van L’Onde daarom graag samen als een dans die niet gedanst wordt. 

Voor L’Onde creëerde Belaza niet alleen de choreografie maar ook het lichtplan en geluidsontwerp. De wijze waarop ze deze drie elementen in relatie tot elkaar plaatst, zorgt ervoor dat het lichaam of wezen niet langer als het middelpunt wordt gezien. Het lichaam fungeert eerder als een zintuiglijke oppervlakte die voortdurend doordrongen wordt door omringende factoren en onvermijdelijk oplost in een groter geheel. Belaza wil zo haar rituele choreografie voelbaar maken eerder dan zichtbaar. “Vaak is [in dans] het zicht van de toeschouwer het meest aangesproken zintuig."Het verlangen om te zien, om duidelijk te zien, draait primair om het begrijpen van de realiteit. Evenzeer cruciaal is echter de gemoedstoestand van de danser. Door los te laten, moeten zij een openheid creëren die het publiek ontvankelijk maakt, zodat zij zich volledig kunnen overgeven. Alleen dan kan alles in beweging komen en samenkomen. Ik besef dat dit woord vaak overgebruikt wordt, maar op dat moment ontstaat een echte connectie.”

Deze programmatekst is gebaseerd op een interview door Séverine Kodjo-Grandvaux in het kader van Festival d’Automne in Parijs, april 2020. 

Muziektip
Belaza integreerde zang en drum van de groep Northern Cree in haar geluidsontwerp. Northern Cree is een powwow-drumgroep die bekend staat om hun krachtige drummen en traditionele gezangen met focus op het behoud van de Noord-Amerikaanse inheemse cultuur. Northern Cree heeft talloze prijzen gewonnen, waaronder meerdere Grammy-nominaties voor hun albums, en ze worden beschouwd als een van de meest invloedrijke powwow-drumgroepen in Noord-Amerika.

Louise Raes

De programmatekst en inleiding worden verzorgd door het team van De Zendelingen, een productiehuis voor multimediale content over podiumkunsten en een collectief van freelancers die werken rond omkadering.