Vocabulary of need

Vocabulary of need. De mensheid onderzocht tussen muziek en dans

”Yuval Pick interroge tout particulièrement les relations qu’entretiennent la musique et mouvement, et ce qu’elles peuvent révéler de l’humain.” – parisart 

Muziek en geluid zijn de fundamentele inspiratiebronnen in het oeuvre van Yuval Pick. In Vocabulary of need stelt hij de relatie tussen muziek en beweging in vraag, en meer bepaald wat die relatie kan onthullen over de mensheid. De choreografie tast de diepten van de mens af, inclusief de zoektocht naar het goddelijke. "Het verlangen om iets groters te bereiken zal kristalliseren in deze vluchtige omhelzing tussen dans en muziek", schrijft Pick.

In Vocabulary of need materialiseert Pick in de ruimte, alsook verlicht en hercomponeert hij de Partita in d klein van de Duitse componist Johann Sebastian Bach. Dit doet hij samen met componist en geluidsontwerper Max Bruckert. Bruckert experimenteert met de Partita in d klein door er zijn eigen elektronische muziektaal aan te koppelen. Hij gaat aan de slag met videoverwerkingstools, sensoren en licht-muziekinteracties die hij confronteert met de dans. Zo creëert hij een elektroakoestisch werk waarin het geluid wordt verruimd.

Bachs’ Partita in d klein

De Partita in d klein is onderdeel van een cyclus van zes werken van Bach, genaamd de Sonates en partita's voor viool solo. De bewegingen van de Partita in d klein zijn danstypes uit Bach zijn tijd. Hij gebruikt de dansen Allemande, Courante, Sarabande, Gigue en Chaconne. De chaconne is volgens velen het beste muziekstuk ooit bedacht voor solo strijkers. De 15 minuten durende chaconne resoneert één enkel idee door 31 variaties die een universum van kunstzinnigheid en expressie omarmen. Het is een opmerkelijke stilistische uitdaging en een poging om meerdere ideeën en texturen op de viool over te brengen.

Van alle grote werken die voor strijkers zijn geschreven, worden Bachs’ Sonates en partita's voor viool solo gerekend tot de meest wonderbaarlijke. Veel commentatoren zijn de sonates en partita's gaan beschouwen als het toppunt van Bachs’ natuurlijke affiniteit met polyfonie – het verticale samenspel van afzonderlijke muzikale lijnen. Violisten waardeerden deze cyclus niet alleen vanwege de technische uitdaging, maar ook vanwege het brede bereik en de diepgang van expressie die ze bevatten.

De muzikale beweging in de ruimte

Het was ook deze emotionele kracht die Pick wist te raken. Als hedendaags kunstenaar en choreograaf wil hij zijn dansers en het publiek een ontmoeting met dit muziekstuk bieden. Hij nodigt ons uit om via deze compositie verbinding te maken met iets groters, iets spiritueels. In de Partita in d klein hoorde hij zowel horizontale als verticale bewegingen die de ruimte vullen. Verticale lijnen hoorde hij enerzijds in krachten die zwaarte oproepen – het neerwaartse – en anderzijds spirituele krachten – het opwaartse. Horizontaliteit hoorde hij dan weer in het stromende, het meanderende van de muziek.

Die verticale en horizontale lijnen zijn als een kalligrafie geschreven in de bewegingen van de acht dansers op de scène. Elke keer een noot wordt gespeeld die blijft resoneren in de ruimte, vragen de lichamen om nieuwe klanken. De variaties van hun bewegingen zijn eindeloos. Zoals de zee komen ze op in golven en trekken ze zich terug. Ze bewegen in solo, duo of groep. Ze zoeken en beantwoorden elkaar, in oneindige contrapunten. De muziek is het object van hun verlangen en de motor van ambitie.

Een choreografische uitdrukking van een gebrek

Naast muziek loopt de liefde voor ‘de ander’ als een rode draad door het oeuvre van Pick. Hij meent dat een mens zonder de ander niet compleet is. Pick gelooft dat het de kracht is van dans om de menselijke behoefte naar verbondenheid in te vullen. Dankzij diens non-verbale aard kan dans van een ander, iemand maken die bij ons hoort. Zo helpt dans ons als publiek met de vraag: “Hoe verhoud ik me tot iemand die niet ‘ik’ is?”. Het is een verhouding die we tot elkaar nemen in een ruimte. Voor hem is dat een politiek statement.

Concreet kan je als toeschouwer kijken naar de relaties die hij creëert tussen de dansers op de scène. Hij speelt met de ruimte tussen hen. Soms is deze ruimte heel klein of net heel groot. Hij creëert verbindingen tussen de dansers en geeft zo een nieuwe invulling aan de gedeelde ruimte.

De lichamen van de dansers komen uit hun as en vormen asymmetrische figuren die voortdurend in beweging zijn. Ze geven ons als publiek de indruk van een onevenwichtigheid. Alsof er iets ontbreekt. De fysieke instabiliteit verraadt een metafysische instabiliteit. De zoektocht naar betekenis geeft zo richting aan het traject van de dansers. In de hoop de leemte op te vullen en zijn eigen tekort te overwinnen, verweeft de performer de bewegingen van zijn lichaam met die van een ander, of harmoniseert hij ze met die van de groep. Vocabulary of Need leidt zo tot een rijke en subtiele reflectie op het individu in relatie tot zichzelf, de samenleving en zijn plaats in het universum.

Het resultaat vormt een esthetisch en ontroerend geheel. Als publiek kan je de voorstelling interpreteren op basis van je eigen aanvoelen, je kan naar de dansers kijken als ware het vrienden, broers en zussen met hun jaloezie en onhandige genegenheid of koppels wiens liefde soms stormachtig zijn. Het gebaar van een hand over het hart, dat de behoefte symboliseert om anderen de hand te reiken, is een terugkerend motief waar paren samen komen en weer uit elkaar gaan op het ritme van de muziek en de stiltes. Gevraagd naar de intentie achter deze voorstelling, geeft Yuval Pick nog mee: “Alles is relatie in dit stuk”.

Yuval Pick

"Mijn choreografisch onderzoek wordt geleid door het idee dat elk mens een aangeboren kennis heeft die door dans onthuld kan worden." — Yuval Pick

Na zijn studies aan de Bat-Dor Dance School in Tel Aviv, trad Yuval Pick in 1991 toe tot de Batsheva Dance Company. Vier jaar later begon hij als gastartiest te werken. In 1999 trad hij toe tot het Ballet de l'Opéra National de Lyon en in 2002 richtte hij zijn eigen gezelschap The Guests op. Na deze uitgebreide carrière als choreograaf, danser en docent werd hij in 2011 directeur van het Centre Chorégraphique National in Rillieux-la-Pape. Hij ontwikkelde een rijk repertoire aan werken die worden gekenmerkt door hun uitgebreide vocabulaire aan bewegingen, op muziek van grote internationale componisten.

Tekst: Elia Baele

De programmatekst en inleiding worden verzorgd door het team van De Zendelingen, een productiehuis voor multimediale content over podiumkunsten en een collectief van freelancers die werken rond omkadering.